De vraag lijkt eenvoudig: "Als je nu een lied zou kiezen voor je afscheid, welk zou dat dan zijn?" Maar misschien is de zoektocht naar dat ene nummer wel een diepere reis dan we ons realiseren. Het raakt de kern van wie we zijn, de ruimte tussen ons bestaan en de vergankelijkheid van ons lichaam. We zoeken in muziek wat woorden niet kunnen vangen.

De ziel van een lijflied

Een lijflied is geen toevallige keuze. Het is de echo van onze persoonlijke reis, de muziek die we kiezen als een monument voor onszelf. Soms komt het naar voren in momenten van vreugde, soms in pijn. Het reflecteert wie we zijn, wie we waren, en wie we nog hopen te worden. Vaak blijkt dat we, zonder het ons bewust te zijn, door onze muzikale keuzes iets zeggen over wat we verlangen, wat we missen, of hoe we willen dat mensen ons herinneren. Denk aan de krachtige eenvoud van "My Way" van Frank Sinatra, Herman Brood of de reflectieve hoop in "Imagine" van John Lennon. Deze liederen zijn geen toevalligheden. Ze zijn als stempels van het leven dat werd geleefd, een afsluiting, een eerbetoon aan alles wat we hebben ervaren en alles wat we met de wereld willen delen. Ze zijn een poging om het ongrijpbare vast te leggen. Maar hoeveel meer zegt zo’n lied dan alleen een muzikale voorkeur?

Het is meer dan een soundtrack; het is een portret. Stel jezelf eens de vraag: welk lied zou ik willen dat mij begeleidt op mijn laatste reis? Is het een nummer dat rust brengt, dat het leven viert, of dat gewoon voelt als écht jij, een weerspiegeling van wie je bent in je puurste vorm? Het antwoord is vaak niet direct, omdat muziek ons uitnodigt om voorbij het oppervlak te kijken, om contact te maken met datgene wat zich buiten woorden bevindt.

Waar woorden stoppen, begint muziek

Muziek heeft iets magisch. Het is de taal die woorden overstijgt, de brug tussen wat gezegd kan worden en wat te groot is om te bevatten. Bij een afscheid kan een lied doen wat taal vaak niet kan: het vangen van het onbenoembare. Het zet gevoelens om in geluid, transformeert pijn in schoonheid, en de leegte van verlies in een herinnering die je meedraagt. Soms zijn het de onvoltooide zinnen, de stiltes tussen de akkoorden, die onze ziel het meest aanspreken. Het is niet voor niets dat uitvaartmuziek door de jaren heen verandert. Waar ooit de religieuze hymnes en klassieke composities de norm waren, vinden we nu vaak pop- en rocknummers die het leven niet alleen herdenken, maar ook vieren. "Angels" van Robbie Williams, "Bohemian Rhapsody" van Queen, of de introspectieve klanken van Billie Eilish of Ed Sheeran zijn misschien niet het eerste wat je verwacht in een uitvaart, maar ze spreken van een generatie die niet alleen rouwt, maar ook viert. Vierde de dood altijd niet de levensvreugde die het voorafging? Het laat zien dat we niet alleen afscheid nemen van een persoon, maar ook van een tijd, een periode waarin dat specifieke lied de soundtrack was van wie we waren.

De soundtrack van je leven

Met de opkomst van streamingdiensten als Spotify en YouTube zijn de mogelijkheden om muziek te ontdekken en te bewaren eindeloos. Maar deze overvloed aan keuze maakt het kiezen niet eenvoudiger. Hoe vind je dat ene nummer dat jouw verhaal vertelt? Soms komt het niet doorzoeken, maar door toeval, of liever gezegd: door de magie van het universum. Een lied zal jou kiezen, niet andersom. Het is alsof het je ziel herkent, als een oude vriend die lang geleden je pad kruiste en weer opduikt op het moment dat je dat het hardst nodig hebt.

De muziek die we kiezen, bewust of onbewust, vormt een soort auditief dagboek. Elke playlist die we samenstellen, van de gelukkige momenten tot de melancholieke reflecties, draagt iets van onze essentie in zich. Ze bewaren niet alleen herinneringen, maar ook onze emoties, onze verlangens, onze angsten en dromen. Misschien vertellen ze ons zelfs hoe we afscheid willen nemen. Want muziek, zoals het leven zelf, is geen statisch iets; het verandert met de seizoenen van ons bestaan.

Inspiratie uit bekende verhalen

Denk aan de iconen die ons verlieten, zoals David Bowie en Aretha Franklin. Hun afscheid werd gekleed in muziek die het verhaal van hun leven vertelde. Toen David Bowie overleed, werd "Lazarus" gedraaid, het voelde als een zelfgeschreven afscheidsbrief. In de rijke geschiedenis van zijn muziek had hij altijd al de grenzen van tijd en ruimte doorbroken, en op het moment van zijn afscheid leek hij ons nog iets te willen zeggen. En wat te denken van Aretha Franklin? Haar afscheid werd begeleid door het gospel die haar had grootgebracht — een herinnering aan haar diepe wortels, haar kracht en haar invloed. Het was een lied, niet een afscheid. En wat dacht je van André Hazes, in de Amsterdam Arena, met duizenden mensen die ‘Bloed, zweet en tranen’ zongen. En zo is het met iedereen; muziek is geen laatste adem, maar een voortzetting van wat al eerder resoneerde.

Hoe kies je een lijflied?

Het kiezen van een lijflied is een zoektocht die ons uitnodigt om de stilte van het leven te doorbreken. Welke muziek raakt je op dat diepe niveau, waar je hart en ziel samenkomen? Begin met luisteren naar jezelf. Welke nummers geven je de rust die je zoekt in momenten van chaos? Welke klinken als de hartenklop van je eigen levenskracht? En welke raken die diepe, onuitgesproken gevoelens van afscheid?

Hieronder staan voorbeelden van de verschillende categorieën. Dit zijn niet de nummers die voor mij van toepassing zijn (wel mooie nummers). Mocht je daar wel benieuwd naar zijn, dan kun je die aan het einde van deze column lezen.

Rustgevend: "Clair de Lune" van Debussy, de serene geluiden van een maanverlichte nacht.
Vierend: "Don’t Stop Me Now" van Queen, het rauwe plezier van het leven, op het randje van de eeuwigheid.
Emotioneel: "Tears in Heaven" van Eric Clapton, een song die het verlies samenvat in pure pijn, en tegelijkertijd hoop biedt voor de toekomst.

Misschien vind je het moeilijk om te kiezen, en dat is goed. Laat jezelf toe om niet te weten, om te twijfelen, want soms kiest het lied jou. Het hoeft niet perfect te zijn. Het hoeft alleen maar écht te zijn.

Muziek en Cultuur

Elke cultuur heeft zijn eigen muzikale rituelen voor afscheid. In sommige Afrikaanse tradities wordt de dood gevierd met muziek die zowel het verdriet als de vreugde van het leven weerspiegelt. Bij Ierse wakes klinkt volksmuziek, een mengeling van pijn en schoonheid, van lachen en huilen. Wat muziek voor ons betekent, wordt gevormd door onze cultuur, maar ook door hoe we het leven en de dood ervaren. Muziek herinnert ons eraan dat we allemaal deel uitmaken van iets groters dan onszelf, een collectieve ervaring die ons overstijgt en ons verbindt.

De kracht van herinnering

Liederen zoals "Ave Maria" of "Time to Say Goodbye" zijn niet alleen muzikale keuzes, maar symbolen geworden van afscheid. Ze dragen generaties van verhalen met zich mee, verweven met de herinneringen van hen die ons voorgingen. En wat misschien het mooiste is: muziek is iets dat ons verbindt. Het herinnert ons eraan dat we niet alleen zijn in ons verdriet, in onze liefde, in onze menselijkheid.

Jouw verhaal

En nu terug naar jou. Welk lied raakt je het diepst als je denkt aan afscheid nemen? Deel het met de mensen om je heen. Soms zijn de gesprekken over de dood de moeilijkste, maar muziek heeft de kracht om deze te openen. Het helpt ons de dood niet als een vijand te zien, maar als een deel van de reis, een deel van de muziek. Zo maakt muziek het afscheid minder zwaar, minder stil, en minder alleen. Het is misschien wel het laatste geschenk dat we kunnen geven. Het is de herinnering van wie we waren, een balsem voor de ziel van degenen die achterblijven.

Voor mij zijn de volgende nummers heel belangrijk (op volgorde van belangrijkst naar minder belangrijk): de Verzoening- Frank Boeijen, Vivaldi’s Largo (winter), Your Song- Elton John, Strong- London Grammar, the Promise you made- Cock Robin, Dream on – Aerosmith, Please forgive me- Brian Adams, Bedankt mijn vriend- André Hazes en Mississippi – Pussycats.

Natuurlijk zijn er nog veel meer machtig mooie nummers, maar dit is wel mijn autobiografie als het gaat om muziek.

Een lijflied is geen einde. Het is een brug, een melodie die het leven en de dood verbindt, die de onverbrekelijke cirkel van bestaan weerspiegelt. Muziek herinnert ons eraan dat zelfs wanneer we niet meer zijn, we blijven klinken in de harten van anderen.

‘Liefs,’

💜